07.11.2025
Atatürk’ün son yılları, büyük laflardan çok iyi hazırlanmış dosyaların hayata geçtiği bir dönemdi. 10 Kasım’da, 1935’ten vefatına uzanan çizgide hangi kararların Türkiye’nin uzun ömürlü altyapısını kurduğunu hatırlayalım.
Ayasofya’nın müzeye dönüştürülüp 1 Şubat 1935’te ziyarete açılması, din-devlet işlerinin ayrılmasında sembolik olduğu kadar kurumsal bir adımdı.
Aynı yıl haftalık tatilin Pazar’a alınması, iç pazar-dış pazar uyumunu hedefleyen bir tercihti (27 Mayıs 1935 tarihli kanun).
Siyasal temsilde eşik aşıldı: Kadınlar 1935 seçimlerinde oy kullandı ve Meclis’e ilk kadın milletvekilleri girdi.
İktisatta kurumsallaşma: Etibank ve MTA, 14-22 Haziran 1935’te kuruldu; maden-enerji odaklı hamle, sanayileşmenin stratejik ayağını sağlamlaştırdı.
Montreux (20 Temmuz 1936) ile Boğazlarda askerî kontrol Türkiye’ye döndü; bu yetki dünya savaşının ayak sesleri arasında caydırıcılık ve dengeyi sağladı.
5 Şubat 1937’de yapılan değişiklikle laiklik Anayasa’ya girdi; rejimin tanımı metinle kesinleşti. Aynı yıl 3008 sayılı İş Kanunu yürürlüğe girerek çalışma ilişkilerine modern ölçütler getirdi.
Bölgesel ölçekte Saadabad Paktı (8 Temmuz 1937) ile komşular arasında saldırmazlık ve sınırların dokunulmazlığı teyit edildi.
Liderin kişisel tercihinde kamu yararı: 11 Haziran 1937’de çiftliklerin Hazine’ye bağışlanması, tarımda örnek işletmeleri kamuya devreden bir vizyondu. Aynı dönemde hükümet değişerek Celâl Bayar başbakan oldu (1 Kasım 1937).
Atatürk, teşhise rağmen Kabine’yi topladı, Hatay dosyasını başından sonuna takip etti; Yalova-Ankara-Mersin-Adana-İstanbul hattında yoğun bir çalışma temposunu sürdürdü.
Hatay 2 Eylül 1938’de devlet olarak ilan edildi; süreç 29 Haziran 1939’da Türkiye’ye katılımla sonuçlandı.
5 Eylül 1938 tarihli vasiyette, İş Bankası hisselerinin temettülerini Türk Dil Kurumu ve Türk Tarih Kurumu’na bırakarak bilim-kültür kurumlarının finansmanını sürdürülebilir kıldı. 10 Kasım 1938’de saat 09.05’te Dolmabahçe’de hayata veda etti.
İkinci Beş Yıllık Sanayi Planı (1938-42) kâğıt üzerinde çok daha iddialıydı; ancak savaş şartları ve liderin ölümü, planın bütüncül uygulanmasını engelledi.
Hatay’ın ilhakı 1939’da gerçekleşti; diplomatik tasarım, liderin yokluğunda dahi rotasını kaybetmedi.
Atatürk’ün son yılları, “tamamlanan dosyalar” kadar “başlatılıp kurumlara emanet edilen süreçler”le de anlamlıdır. Bu yüzden 10 Kasım, bir kapanış değil; devlet aklının nasıl çalıştığını görme fırsatıdır.
Elvis Presley, popüler müzik tarihinde hem ticari başarıları hem de kültürel etkisiyle istisnai bir yerde duruyor. 1950’lerin ortasında rock’n’roll’un yükselişiyle birlikte, ABD’deki gençlik kültürünün en görünür yüzlerinden biri hâline geldi; country, gospel ve rhythm & blues köklerini bir araya getiren yorum tarzı, dönemin siyah ve beyaz müziği arasındaki sınırları yumuşatan nadir örneklerden biriydi. Sahnede beden dilini özgürce kullanması, televizyon için alışıldık olmayan hareketleri ve dış görünüşü, onu yalnızca çok satan bir şarkıcı olmaktan çıkarıp, dönemin toplumsal dönüşümleriyle birlikte anılan bir simgeye dönüştürdü.
Formula 1 sezonunun en prestijli duraklarından biri olan Abu Dhabi Grand Prix, Yas Marina Circuit’te gerçekleştirildi. Sezon finali niteliği taşıyan bu yarış, hem takımlar hem de pilotlar için yüksek rekabetin ve stratejik mücadelenin öne çıktığı organizasyonlardan biri olarak öne çıktı. Gridde Formula 1’in tüm takımları ve pilotları yer alırken, yarış hafta sonu boyunca binlerce izleyiciye ev sahipliği yapıldı.
Aeolian harp, Türkçede sıkça “rüzgâr arpı” olarak anılan, telleri insan değil rüzgâr tarafından çalınan bir telli çalgıdır. Adını antik Yunan rüzgâr tanrısı Aeolos’tan alır ve bilinen anlamıyla ilk ayrıntılı teknik tanımı, Cizvit bilgin Athanasius Kircher’in 1650 tarihli Musurgia Universalis adlı eserinde yer alır. Bu kaynakta Kircher, hiçbir mekanik düzenek kullanılmadan yalnızca rüzgâr akımıyla sürekli bir armonik ses üreten bir “makine” tarif eder ve bu enstrümanı kendi icadı olarak sunar.
Garmin, 1989’da kurulan ve bugün hem GPS tabanlı navigasyon hem de giyilebilir teknoloji denince akla gelen, dünya çapında bir teknoloji markası. Otomotiv, havacılık, denizcilik, outdoor ve spor/fitness gibi farklı alanlara yönelik GPS’li cihazlar ve akıllı saatler üretiyor; yani bir yandan koşucunun bileğinde, diğer yandan pilotun kokpitinde, kaptanın köprüsünde karşımıza çıkıyor.
Günümüzde odaklanma becerimiz, hem kişisel hem de profesyonel yaşamda kritik bir avantaj haline geliyor. Ancak, bu beceride kayda değer bir zayıflama söz konusu. Bu yazıda önce “dikkat süresi” kavramının ne olduğunu, tarihsel seyri ve günümüzde geldiği düzeyi ele alacağım. Ardından kısalmasının ne tür olumsuz etkileri olduğunu açıklayıp, son olarak da dikkat süremizi nasıl uzatabileceğimize dair pratik ve bilimsel destekli yöntemleri paylaşacağım.
Atatürk’ün son yılları, büyük laflardan çok, iyi hazırlanmış dosyaların hayata geçtiği bir dönemdi. 10 Kasım’da, 1935’ten vefatına uzanan çizgide hangi kararların Türkiye’nin uzun ömürlü altyapısını kurduğunu hatırlayalım.
Cumhuriyet Bayramı, 29 Ekim 1923’te Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin (TBMM) devletin yönetim biçimini cumhuriyet olarak ilan ettiği ve Mustafa Kemal Atatürk’ün ilk Cumhurbaşkanı seçildiği günü anıyor. Bu tarih, “ülkeyi kim yönetir?” sorusuna net bir cevap verildiği gün. 29 Ekim, 1925’ten beri kanunla resmî bayram; her yıl yalnızca geçmişe saygı için değil, ortak geleceğe bakmak için de kutlanıyor.
İnsan sesi, akciğerlerin sağladığı hava akımı, gırtlaktaki (larinks) ses telleri ve ses yolunun (boğaz–ağız–burun) şekillenmesiyle üretilir. “Ne kadar yükseğe çıkabiliriz?” sorusunun cevabı; ses tellerinin boyu–gerilimi, nefes basıncı, tekniğiniz ve rezonans kontrolünüz tarafından belirlenir. Aşağıda, gereksiz uzatmadan ama ayrıntıya girerek sınırları netleştiriyoruz.
