19.09.2025
Eylül, yazın hızlı akışından usulca ayrılmanın ayı. Günler kısalır, hava serinler, renkler yumuşar. Bu değişimle birlikte müziğin ritmi de düşer; kulak, daha az söze ve daha çok nefese ihtiyaç duyar. Sonbahar, müzikte sadeleşmeyi hatırlatır. Mevsim, çoğu insanda üç duyguyu öne çıkarır: nostalji, dinginlik ve hafif bir melankoli. Bu duygular yorucu değildir; zihni yavaşlatır, düşünceleri toparlar. Hızlı tempolar yerini akışkan ve ölçülü parçalara bırakırken dinleyici, dış dünyanın kalabalığından iç dünyanın düzenine doğru küçük bir geçiş yapar.
Bu geçişte müzik bir eşlikçidir; göstermez, işaret eder. Yavaşlayan tempo ve sade tınılar, zihnin uyarılma düzeyini makul bir seviyede tutar. Azalan gürültü, duyguya alan açar; duygu yüklenmeden, kendini olduğu gibi gösterir. Sonbahar müziği bu yüzden rahatlatıcıdır: ne talepkârdır ne de boşluk bırakır; sadece eşlik eder. Piyano, akustik gitar, yaylılar ve doğa sesleriyle örülmüş parçalar, mevsimin duygusunu taşımak için yeterlidir. Kulak, bu dönemde azla yetinmenin ferahlığını hatırlar ve bu hatırlayış, çoğu zaman iyi hissetmek için gerekenin tam kendisidir.
Tempo ve Doku
Sonbaharda tercih edilen parçalar genellikle daha yavaş tempodadır; ancak asıl belirleyici olan, düzenli bir nefes hissi veren ritimdir. Yumuşak davullar, sade bas yürüyüşleri ve geniş boşluklar, müziğin taşıdığı duyguyu netleştirir. Minimal düzenlemeler, parçanın niyetini görünür kılar: acele ettirmeyen, dinleyeni kendi hızına davet eden bir akış. Keçe kaplı bir piyanonun sıcak vuruşu, parmakla çalınmış bir akustik gitarın yakınlığı, odada usulca dolaşan yaylıların ince katmanları… Her biri, mevsimin yavaşlayan kalp atışını duyulur kılar. Müzik; fazlasını söylemeden, gerektiği kadarını hissettirir.
Günün İçinde Akış
Sabahın erken saatlerinde kısa bir piyano parçası, güne açık bir başlangıç sağlar. Sesler, gündüzün telaşına henüz karışmamışken zihni toparlar, nefesi düzenler. Çalışma anlarında akustik ve enstrümantal tınılar, dikkati dağıtmadan düşünceyi sabitler; kelimelerden çok aralıklara ihtiyaç duyan bir odak sunar. Akşamüstü bir yaylı dokusu, günün içindeki kırılmaları yumuşatır; ritim yavaşlar, ışık çekilirken iç ses berraklaşır. Yağmur sesiyle harmanlanmış parçalar, dışarıdaki serinliği içerde dengeye taşır; penceredeki damlalarla aynı hizaya giren notalar, hatırlamakla bırakmak arasında dingin bir çizgi çizer.
Sonbahar, hayatın hızını bir kademe kısan bir ara durak. Bu durakta müzik, ritmi nazikçe ayarlayan bir metronom gibidir; bazen bir adım geri çeker, bazen olduğu yerde tutar. Dinlerken fark edilir: az söz, geniş boşluk, ölçülü bir nefes… Hepsi bir araya geldiğinde, düşünceler berraklaşır. Mevsimin çağrısı basittir: Yavaşla, dinle, içeri bak. Ve müzik, tam da orada sade bir çizgi olarak zihni açar, ufku genişletir.
Aeolian harp, Türkçede sıkça “rüzgâr arpı” olarak anılan, telleri insan değil rüzgâr tarafından çalınan bir telli çalgıdır. Adını antik Yunan rüzgâr tanrısı Aeolos’tan alır ve bilinen anlamıyla ilk ayrıntılı teknik tanımı, Cizvit bilgin Athanasius Kircher’in 1650 tarihli Musurgia Universalis adlı eserinde yer alır. Bu kaynakta Kircher, hiçbir mekanik düzenek kullanılmadan yalnızca rüzgâr akımıyla sürekli bir armonik ses üreten bir “makine” tarif eder ve bu enstrümanı kendi icadı olarak sunar.
Garmin, 1989’da kurulan ve bugün hem GPS tabanlı navigasyon hem de giyilebilir teknoloji denince akla gelen, dünya çapında bir teknoloji markası. Otomotiv, havacılık, denizcilik, outdoor ve spor/fitness gibi farklı alanlara yönelik GPS’li cihazlar ve akıllı saatler üretiyor; yani bir yandan koşucunun bileğinde, diğer yandan pilotun kokpitinde, kaptanın köprüsünde karşımıza çıkıyor.
Günümüzde odaklanma becerimiz, hem kişisel hem de profesyonel yaşamda kritik bir avantaj haline geliyor. Ancak, bu beceride kayda değer bir zayıflama söz konusu. Bu yazıda önce “dikkat süresi” kavramının ne olduğunu, tarihsel seyri ve günümüzde geldiği düzeyi ele alacağım. Ardından kısalmasının ne tür olumsuz etkileri olduğunu açıklayıp, son olarak da dikkat süremizi nasıl uzatabileceğimize dair pratik ve bilimsel destekli yöntemleri paylaşacağım.
Atatürk’ün son yılları, büyük laflardan çok, iyi hazırlanmış dosyaların hayata geçtiği bir dönemdi. 10 Kasım’da, 1935’ten vefatına uzanan çizgide hangi kararların Türkiye’nin uzun ömürlü altyapısını kurduğunu hatırlayalım.
Cumhuriyet Bayramı, 29 Ekim 1923’te Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin (TBMM) devletin yönetim biçimini cumhuriyet olarak ilan ettiği ve Mustafa Kemal Atatürk’ün ilk Cumhurbaşkanı seçildiği günü anıyor. Bu tarih, “ülkeyi kim yönetir?” sorusuna net bir cevap verildiği gün. 29 Ekim, 1925’ten beri kanunla resmî bayram; her yıl yalnızca geçmişe saygı için değil, ortak geleceğe bakmak için de kutlanıyor.
İnsan sesi, akciğerlerin sağladığı hava akımı, gırtlaktaki (larinks) ses telleri ve ses yolunun (boğaz–ağız–burun) şekillenmesiyle üretilir. “Ne kadar yükseğe çıkabiliriz?” sorusunun cevabı; ses tellerinin boyu–gerilimi, nefes basıncı, tekniğiniz ve rezonans kontrolünüz tarafından belirlenir. Aşağıda, gereksiz uzatmadan ama ayrıntıya girerek sınırları netleştiriyoruz.
Freddie Mercury, müzik tarihinin en karizmatik ve etkileyici sahne sanatçılarından biriydi. 1946 yılında Zanzibar’da doğan ve asıl adı Farrokh Bulsara olan Mercury, 1970’te kurulan Queen grubunun solisti, söz yazarı ve yaratıcı kalbiydi. Sahnedeki enerjisi, vokal gücü, özgüveni ve teatral tarzıyla rock müziğe yeni bir sahne anlayışı kazandırdı. “Bohemian Rhapsody”, “Somebody to Love”, “We Will Rock You”, “Don’t Stop Me Now” gibi efsaneleşmiş şarkılarla yalnızca bir müzisyen değil, bir kültür ikonuna dönüştü. Onun sesi, duyguyu yalnızca notalarda değil, tüm vücuduyla sahneye taşırdı.
Her yıl 10 Ekim’de tüm dünyada “Dünya Ruh Sağlığı Günü” kutlanır. Bu özel gün, zihinsel sağlığın önemine dikkat çekmek, farkındalık yaratmak ve toplumdaki önyargıları azaltmak amacıyla kutlanır. Ruh sağlığı, fiziksel sağlık kadar önemlidir; çünkü düşüncelerimiz, duygularımız ve davranışlarımızın merkezinde yer alır. Ancak çoğu zaman görünmez kalır. 10 Ekim, bu sessizliği kırmak için var.
